Zorbalık Artıyor, Sessizlik Derinleşiyor
En çok Mail aldığım konuyu sizlerle paylaşıp gündeme getirmek istedim.
Son yıllarda hem Türkiye’de hem dünyada akran zorbalığı ve mobbing vakalarında ciddi bir artış gözlemleniyor. Bu sadece birkaç çocuğun ya da çalışanın yaşadığı bireysel bir sorun değil; sistemsel ve toplumsal bir kriz.
Uzmanlara göre:
- Okullarda her 3 çocuktan 1’i düzenli olarak zorbalığa uğruyor.
- Siber zorbalık, 12–18 yaş arası gençlerde ilk 5 travma sebebi arasında.
- Mobbing mağdurlarının %60’ı, psikolojik destek almadan iş hayatına devam edemiyor.
Zorbalık Nedir? Hangi Alanlarda Karşımıza Çıkar?
Ortaya Çıktığı Alanlar Akran Zorbalığı
Fiziksel, sözlü, sosyal veya dijital yollarla yapılan baskı, aşağılama, dışlama.Okullar, sosyal medya Mobbing İş yerinde sistematik baskı, dışlama veya aşağılama.Kurumlar, kamu/özel sektör.
Aileler Anlatıyor:
“Yalnız Değiliz, Ama Sessiziz”
Sosyal medya ve destek gruplarında anneler, babalar benzer hikâyeleri paylaşıyor:
“Oğlum okul yolunda bıçakla tehdit edildi. Aylarca sustu. Çantasından çıkan çakıyla fark ettik.”
“Kızımın saçları ve kilosuyla alay edilmiş. Öğretmen ‘çocuk bunlar’ diyerek geçiştirmiş.”
“İş yerinde sürekli dışlandım ve kendime olan güvenimi kaybettim. Psikoloğa gidene kadar nedenini anlayamadım.”
🔍 Zorbalığın Sessiz İşaretleri
- Okula ya da işe gitmek istememe
- Sosyal izolasyon, içine kapanma
- Öfke nöbetleri veya ani ağlamalar
- Fiziksel belirtiler: morluklar, çizikler, kaygı bozukluğu
- Dijital içeriklerde olumsuz yorumlar, tehdit mesajları
Psikologlar uyarıyor: Zorbalığa uğrayan bireyler çoğu zaman konuşmaz; davranışlarıyla yardım çağrısı yapar.
✅ Aileler İçin Pratik Adımlar
- Dinleyin, suçlamayın. “Niye karşılık vermedin?” değil, “Sen ne hissettin?” deyin.
- İletişimi belgeleyin. Okul ya da iş yeri ile yazılı ve şeffaf iletişim kurun.
- Dijital güvenliği sağlayın. Sosyal medya hesaplarını birlikte yönetin, gizlilik ayarlarını kontrol edin.
- Profesyonel destek alın. Zorbalık travmaya dönüşebilir; psikolojik destek kritik önemdedir.
🔥 Alarm Veren Gerçek: Zorbalık Cinnete Dönüşebilir
Araştırmalar, özellikle okul saldırılarının arka planında sıklıkla aynı sebepleri işaret ediyor:
Uzun süreli dışlanma, zorbalık, ilgisizlik ve sistemsel sessizlik.
📊 Araştırmalar Ne Diyor?
- Harvard University (2022): ABD’deki okul saldırılarının %72’sinde failler daha önce sistematik zorbalığa uğramış.
- Avrupa Araştırmaları: Almanya, Fransa, İsveç’te benzer saldırıların failleri genellikle dışlanmış, “tuhaf” bulunan ve görmezden gelinmiş bireyler.
- Türkiye’de: Resmî rakamlar sınırlı, ancak medyaya yansıyan olaylar artıyor: Öğrenci saldırıları, öğretmen tehditleri, intihara sürüklenen gençler.
🧠 Zorbalığın Psikolojisi: Sessiz Patlama
Zorbalığa uğrayan bireyler, çoğu zaman şu tepkilerle karşılaşır:
“Abartma.”
“Görmezden gel.”
“Sen de biraz sert ol.”
Bu söylemler çözüm değil, bastırma yaratır. Bastırılan travmalar; deliryum, kendine ya da başkasına zarar verme, hatta toplu saldırı gibi tehlikeli sonuçlara evrilebilir.
Unutmayalım:
Bugün korunmayan bir çocuk, yarın bir toplumsal krizin merkezinde olabilir.
⚠️ Sistemsel Duyarsızlık da Şiddeti Büyütür
Zorbalığın yaygın olduğu ortamlarda:
- Rehberlik sistemlerinin yetersizliği
- Öğretmenlerin pasif tutumu
- Güvenliğin ihmali
- Müdahale yerine “etiketleme”
…gibi faktörler çocukları daha da yalnızlaştırır.
❝ Bir okul yöneticisinin “Bu çocuk sorunlu” diyerek dışladığı öğrenci, belki sadece bir rehber öğretmene ulaşsaydı, her şey değişebilirdi. ❞
🛑 Zorbalık, Şiddetin Tohumudur
“Çocuktur, yapar” diye geçiştirilen davranışlar, yarının karanlık haberlerine dönüşebilir. Mağdurlar kadar, potansiyel saldırganlar da sistemin mağdurlarıdır. Bu nedenle zorbalıkla mücadele, yalnızca empati için değil, toplum güvenliği ve psikolojik sağlık için de bir zorunluluktur.
🌍 Global Çözüm Çağrısı
- Müfredata “zorbalıkla mücadele” dersi eklenmeli.
- Okullarda kriz müdahale ekipleri kurulmalı.
- Nöroçeşitli çocuklar (ADHD, otizm vb.) için kapsayıcı sistemler inşa edilmeli.
- Sosyal medya şirketleri, zorbalık karşıtı algoritmalar geliştirmeli.
- Uluslararası anne platformları ve dayanışma ağları desteklenmeli.
✊ Sessiz Kalmayın!
Akran zorbalığı ve mobbing; yalnızca bireylerin değil, okulların, ailelerin, devletlerin ve dijital platformların ortak sorumluluğudur. Her çocuk güvende olmalı. Her çalışan saygı görmeli.
📍Unutmayın! Eğitim Önce Evde Başlar
Çocuklar bizim davranışlarımızı örnek alır; biz ne isek, çocuklarımız da odur. Farklılıklara saygı göstermeyi öğrenmek ve bunu yaşatmak, hem ailede hem toplumda zorbalığın önüne geçmenin en önemli adımıdır. Lütfen, çocuklarımıza saygı ve empatiyi öğretelim ki onlar da sağlıklı ve hoşgörülü bireyler olarak büyüsünler.
📢 Siz de bu çağrıya destek verin:
#ZorbalığaSessizKalma etiketiyle hikâyenizi paylaşın.
📩 Görüş ve katkılarınız için:yeliz-ergin@web.de
Yeliz Çelebi Ergin
Araştırmacı-Yazar
